YIL:1 SAYI:1     1 - 15 EKİM 2010

ALİ KEKLİKTEPE (Konuk Kalem)

                                                          NAZAR ÜZERİNE

              Arapça ‘nazar’ kelimesi , ‘bakış’ anlamına gelir. Türkçe’de de ‘nazar’ kimi insanların bakışlarındaki zararlı güç ve bu nitelikleriyle, bir kişiye, bir hayvana ya da bir nesneye bakmakla, canlı üzerinde hastalık, sakatlık, ölüm, nesne üzerinde kırılma gibi olumsuz etkinin meydana gelmesidir. Nazar sadece insanlara özgü bir olay olmayıp, mal mülk, hayvan, toprak, ağaç, çiçek, eşya ve evlerde nazara uğrayabilir. Herhangi zararlı bir olay, böyle bir sebebe yüklendiği zaman ‘nazar değdi’, ‘nazara uğradı’, ‘göz değdi’, ‘nazara geldi’, ‘göze geldi’, ‘göz aldı’vb. deyimler kullanılır. Nazar toplumsal ve kültürel bir üründür. Bugün olduğu gibi tarihi devirlerde de mevcuttur .Nazar inancını Neolitik çağlara kadar götürmek mümkündür. Balta şeklinde yapılmış olan nazarlıklar, (amuletler) Girit’te , Aşağı Mısır’da, Malta’da , Kuzey Fransa’da ve Britanya’da Bronz çağında bulunmuştur. Eski çağlardan itibaren Batı’da ve Doğu’da büyünün ve nazarın kötü etkilerine inanış ve tedbir alma bilgisi kökleşmiştir (.Uğursuz gözden çıkan fenalığı defetmek için kullanılan el şeklinde muskalar, Mısırlılar, Fenikeliler, Yunanlılar, Romalılar tarafından kullanılmıştır .Gerçeklere aykırı olmakla birlikte, gözleri fazla çukur, kaşları birbirine bitişik olanlarda ve açık çiy mavi gözlerde nazar gücü olduğu sanılır ve de mavi gözlülerin kötü niyetli, kıskanç, başkalarına zarar vermekten hoşlanan kimseler olduğuna inanılır . Kıskançlık duygusunun nazara yol açacağı inancı yaygındır. Yalnız şom göz değil, şom ağızda vardır . Keskin göz ve güçlü dil, baktıkları ya da övdükleri canlıların, hastalanarak ölmelerine neden olur. Özellikle kişinin yakınlarının, fazla hayranlık ve sevgi duyguları da nazara neden olur

             Nazar inancı tarihi devirlerde olduğu gibi, bugün de mevcuttur. Nazarla ilgili pratikler genel olarak iki grupta toplanabilir.

             Nazar değmeden önce korunma amacıyla yapılanlar yada Nazar değdikten sonra kötü durumları ya da hastalığı sağaltmak amacıyla yapılanlara örnek;  Nazarlık, Tuz Kavurma, Üzerlik Tütütme, Tuz Öveteleme, Tuz Gömdürme, Dua Okuma .

             Halk inancına göre, onu üzerinde taşıyanı büyüye hastalıklara ve diğer fenalıklara karşı korumaya veya içinde bulunduğu fenalıklardan kurtarmaya hizmet eden objeye nazarlık denir. Nazarlığın türlü çeşitleri olup, taşlar (akik,firuze) , madenler (altın, gümüş, demir) üstüne dua yazılı parşömenler en çok kullanılanlarıdır. Ayrıca Çörek Otu,  Üzerlik Otu,  Sarımsak,  Deve Dikeni,  Hurma Çekirdeği  gibi bitkiler,  çeşitli hayvanların kabukları, dişleri, boynuzları, kafatasları (Kaplumbağa kabuğu ve kürek kemiği, Geyik boynuzu, Köpek ve Öküz kafatası, Kurt dişi, bazı deniz böceklerinin kabuğu gibi),  yumurta kabuğu, at nalı, göz boncuğu, Fatma Ana Eli, Meryem Ana Eli, küçük çocuk ayakkabısı, nazara karşı korunmada kullanılan unsurlar arasında yer almaktadır.

              Canlı varlıklar için,  nazar boncuğu,  muskalar,  çörek otu,  kurt dişi,  deniz hayvanlarının kabukları vb. elbiseye iliştirilir veya hayvanların boynuna asılır. Cansız varlıklar içinse evlerin kapılarına at nalı, nazar boncuğu,  üzerlik,  küçük çocuk ayakkabısı,  deve dikeni asılır.  Tarla,  bağ ve bahçelere öküz başı,  köpek kafatası at nalı, yumurta kabuğu Arabalara   nazar boncuğu,  küçük çocuk ayakkabısı asılır.

KERİM BAYDAK (Konuk Kalem)

                                                     IRGATLIK ÜZERİNE

Yılın sekiz ayı,  dışarda geçer.
Kuru ekmek ile, biraz su içer
Irgat onun adı, olur hep göçer.
Kader mi der yoksa, suçlu mu arar.
 
Mevsimler de değişti. Artık sıcaklar bile farklılaştı.
Gerçekten mevsim normallerinin üzerinde olan kavurucu sıcaklar insanların dışarı çıkmasını engelliyor.
Tabiri caizse, dört duvar arasında çalışanlar, vantilatör, klima... gibi çeşitli şekillerde serinleyebiliyorlar.
Ya dışarıda çalışanlar?
Ya senenin en 7-8 ayı dışarıda çalışmak zorunda kalanlar.İmkanı olmayan, kısıtlı şekilde karınları doyan, ırgat diye bilinen bu insanlar, il dışına çalışmak zorunda kalanlar, nasıl tahammül ediyorlar.
Doğrusu tahmin etmek zor. Ancak gidip çalışanlar anlayabilir. Belki  görmeden atıp tutmak ve biçip kesmek kolay.
Bu sıcaklarda çalışmak bir sorun, yer ayarlayabilmek ve sonrasında yevmiyesini alıp alamamanın ya da nasıl alabileceğinin derdine düşmek de bambaşka bir dert.
 
Irgatlık zor şey, yaşadım inan,
Hayatı nefretle, anmışım o an,
Bu durumda iken, geçmez ki zaman,
Kader mi der yoksa, suçlu mu arar.
 
Bir keresinde ben de Malatya'ya yılın ırgatlığının ilk ayağı olan kayısı toplamaya gitmiştim.
Bahçede çalışmaya  başladık. Ekmeğini ve yemeğini onlar verirse, sanşlısın demektir. Bahçe sahibinin size lâyık gördüğü yemekler de ne derece beslenmeye elverişli olur, o da ayrıca tartışılabilir.
Yoksa kendi çabanla, belki üç beş kuruş daha arttırabilirim düşüncesiyle kuru ekmeğe talim edersiniz.
Betonarme evi olan bir bahçeye rastladıysanız şanslısınız demektir, yoksa bir kayısı ağacının altında kurulan  küçük-büyük tüm çocuklarınızla küçücük bir çadırda yatmaya mecbur kalırsınız.
O kavurucu sıcakta çalışmak ne kadar zordur tahmin edemezsiniz.
Sabah ezanıyla beraber çalışmaya başlanır ve  çoğu yerde yatsı namazıyla ancak  günlük işler biter.Yemek yenir yenmez bitmiş tükenmiş olarak yatağa yığılıverirsiniz.
Ne hak arayan var, ne haklarını arayan var. Çalışan da az çok demeden para kazanmak uğruna sesini çıkarmaz. Belki bir iki mevsimlik işçi derneği vardır. Ama göstermelikten öte değil. Çünkü  dernekler  günlük yevmiyeyi kaç  TL  olarak biçerlerse biçsinler, bahçe sahipleri kendi bildiklerini okurlar. Bilir ki, çoluk çocuğuyla beraber gelenler, mecburen çalışacaklar.
Bir de insana işi olduğu sürece belki biraz müsamahalı davranırlar, ancak işleri bittiği gün tanımamazlıktan gelirler.
Ben çalıştığım zaman da aynı sıkıntıları yaşadığım için, durumlarını çok iyi biliyorum.
Çalışmaya başlamadan ücret tespiti yapmamıştık. Hatıra binaen  gittiğim yerde, sabah namazından yatsı namazı arası çalışıp duruyorduk. Belki ihtiyacım yoktu, ama hem çocukların anlaşılmayan merak ve alınacak paranın verdiği hevesle zorlanarak da olsa  çalışmaya başlamıştık. Aslında ne işte çalıştığımızı bilemez olduk.  O gün akşama kadar mevcut ne iş olursa olsun çalışıyorduk. Ne de olsa işçiydik ya! Yapılan işler saymakla bitmez.
Nihayet iş bitip de sıra parayı vermeye gelince... İşte esas dananın kuyruğu o zaman kopuyor. Para vermek zor iş velhasıl. Hele emeğinin hakkını vermek veya almak çok çok zor oluyor.
Belki, günlerce beklersin.
Belki, evinize dönersiniz, bahçe sahibinin vicdan ve merhametine kalmış şekilde paranın gelmesini beklersin.
Belki, olması gereken veya konuştuğunuz ücretin altında bir parayla aranız bozulur, tartışırsınız.
Belki, çavuşun (Elçi)   azizliğine uğrayıp  paranızı zamanında  ya da hiç alamazsınız.
Birilerini  bir kalemde trilyonlar kazandığı...
Birilerinin zahmetsiz ve hesapsız para kazanmak uğruna, çeşitli çirkeflere battığı...
Birilerinin,  para kazanmak uğruna bazılarının sırtına basarak yükselmeye çalıştığı...
Bir zamanda, bu kavurucu sıcaklara kayısı toplama işiyle başlayıp, pamuk çapalama, pamuk, fıstık, fındık, elma... toplama gibi geçici işlerle hayatını idame ettirmeye çalışanların  emekleri neden hiçe sayılır, hakları verilmez, neden hakları aranmaz, alınan kararlar yürürlüğe girmez, neden ikinci sınıf insan muamelesi yapılır, anlam vermek zor.
Acaba; burada suçlu aramak  mı gerek.
Yoksa: kader deyip geçmek mi gerek, bilemiyorum.

Cebrail ÇİĞDEM 

                                         EĞİTİM ÜZERİNE SÖYLEŞİ

                    Öncelikle beldemizin ilk sanal gazetesi olan keysun birlik adlı internet gazetemizin beldemize hayırlı olmasını diliyor ve inşallah sizlere yararlı olacağını ümidederek konuya kısa bir giriş yapmak istiyorum.

                    Bundan böyle gazetemizin eğitim köşesinde siz kıymetli okurlarımız için eğitim üzerine yazılar yazmaya çalışacağım. Bana ayrılan bu sayfamda lisanımın el verdiği dilimin döndüğü kadarıyla eğitimle ilgili konularda yazılar yazmaya gayret göstereceğim.Sayfamda genellikle; beldemizde eğitim ne seviyede ? Eğitime gereken hassasiyeti gösterebiliyor muyuz? Velilere, öğrencilere ve öğretmenlere düşen görevler neler? Okul- aile ilişkisi nasıl olmalı? vb. soruların cevaplarını birlikte aramaya çalışacağız, bu sorulara cevap ararken eksiğimiz varsa hata nereden kaynaklanıyor, eğer iyiysek de daha iyi olmak için neler yapmalıyız? Gibi dönüt alacağımız yararlı tartışmalara gireceğiz.

                     Bana ayrılan köşemin amacından söz ettikten sonra eğitim üzerine kısa bir açıklama yapmak istiyorum.

                    Neden eğitim? Çünkü kendimize ailemize,yakınımızdakilere,çevremize ve ülkemize yararımızın olması için olmazsa olmaz diye nitelendirdiğimiz temel bir gereksinimdir eğitim.ulusları ileri uygarlık seviyesine taşımak, kaliteli eğitim sayesinde oluyorsa ; geri kalmış medeniyetler zilletine düşürmekte, kalitesiz eğitim yüzünden olmaktadır. Kaliteli bir eğitimin gerçekleşmesi de biz bireylere bağlıdır. Bunun için her fert, eğitim adına üzerine düşen görevi fazlasıyla yerine getirmelidir.

                   Konuyu daha fazla uzatmadan burada kesmek istiyorum.beldemizin eğitim konularına ve sorunlarına gelecek sayımızda değinmeye çalışacağım.benim ilke edindiğim bir sözle yazımı tamamlamak istiyorum.en büyük yatırım eğitime yapılan yatırımdır.çünkü bu yatırımdan hem bizler hem bizden sonraki nesiller istifade edecektir.bana göre bunun dışında yapılan yatırım boş yatırım yani ölü yatırımdır. Saygılarımla….

                                                                                                                      DEVAM EDECEK.